Trochę geografii

Karkonosze to najwyższe i największe pasmo Sudetów rozciągające się na pograniczu polsko-czeskim od Bramy Lubawskiej na wschodzie (Przełęcz Lubawska, 511 m n.p.m.) aż po Jakuszyce na zachodzie (Przełęcz Szklarska, 886 m n.p.m.). Najwyższy szczyt Karkonoszy – Śnieżka (1603 m n.p.m.) – jest jednocześnie najwyższym szczytem Sudetów. Karkonosze są też najwyższym pasmem górskim w całym Średniogórzu Europejskim, czyli w pasmie gór i wyżyn ciągnącym się od Francji i Belgii przez Niemcy, Czechy i Polskę po Karpaty. Wraz z Górami Izerskimi stanowią, zatem, pierwszą barierę górską (orograficzną) dla wilgotnych mas powietrza atlantyckiego napływających z kierunków zachodnich, które w znacznej mierze kształtują klimat tych gór. Średnia roczna  temperatura powietrza w Karkonoszach zmienia się od 8^oC w Kotlinie Jeleniogórskiej do 0,7 ^oC na szczycie Śnieżki a opady rosną od 700mm u podnóża gór aż do 1400 - 1500 mm na ich grzbietach. Te cechy sprawiły, że pomimo stosunkowo niedużych wysokości n.p.m. wykształciły się tu niemal wszystkie piętra klimatyczne oraz roślinne, typowe dla gór wysokich. Pionowy zasięg występowania pięter jest jednak obniżony o prawie 400 m w stosunku do najbliższych gór Europy o podobnym charakterze. Najbliższe pasma górskie, w których występuje wykształcone piętro subalpejskie i alpejskie to Karpaty i Alpy (400 km) oraz Bałkany (1 500 km) i Góry Skandynawskie (2 000 km).

Położenie geograficzne i ukształtowanie masywu górskiego oraz specyficzne chłodne i wilgotne warunki klimatyczne w połączeniu z izolacją geograficzną sprawiły, że w Karkonoszach zachowały się tak zwane relikty polodowcowe (gatunki roślin i zwierząt, które licznie występowały w okresie zlodowacenia i przetrwały do dnia dzisiejszego) oraz endemity, czyli gatunki nie występujące nigdzie indziej poza Karkonoszami (do endemitów zaliczono aż 30 gatunków, w tym dzwonek karkonoski, który znajduję się w logo Karkonoskiego Parku Narodowego).

Karkonosze na północy graniczą z Kotliną Jeleniogórską, na zachodzie i północnym zachodzie z Górami Izerskimi a na północnym wschodzie z Rudawami Janowickimi. Masyw Karkonoszy dzieli się na kilka grzbietów, z których największy to Grzbiet Śląski rozciągający się od Przełęczy Szklarskiej na zachodzie aż do Przełęczy pod Śnieżką. Ma on charakter rozległej wierzchowiny z której wyrastają poszczególne szczyty, jak np. Wielki Szyszak (1509 m) – drugi co do wysokości szczyt Karkonoszy. Z daleka widoczne jest wyraźne obniżenie Przełęczy Karkonoskiej, która dzieli Grzbiet Śląski na dwie części. Dalej, ku wschodowi, wyróżnia się dwa krótsze grzbiety: Czarny Grzbiet i Kowarski Grzbiet, rozdzielone Sowią Przełęczą. Na Kowarskim Grzbiecie kończy się obszar Karkonoskiego Parku Narodowego, lecz tylko po polskiej stronie. Za Przełęczą Okraj Karkonosze kontynuują się w postaci Lasockiego Grzbietu, który przechodzi na czeską stronę w rozłożysty masyw Rýchorów, zaliczany również do Karkonoszy. Zarówno Lasocki Grzbiet jak i Rýchory po stronie czeskiej objęte są ochroną i stanowią część Krkonošského národního parku.

W masywie Karkonoszy po polskiej stronie wyróżnić można jeszcze Karkonoski Padół Śródgórski (obniżenie ciągnące się na linii Szklarska Poręba – Jagniątków – Przesieka – Borowice) oraz Pogórze Karkonoskie złożone z szeregu grzbietów i pojedynczych wzniesień, porozcinane głębokimi dolinami rzek Kamiennej, Wrzosówki i Podgórnej.

Polska część Karkonoszy odwadniana jest przez zlewnie rzek Kamiennej, Łomnicy i Złotnej, które z kolei są dopływami Bobru w dorzeczu Odry. Głównym grzbietem Karkonoszy biegnie europejski dział wodny rozdzielający właśnie dorzecze Odry od dorzecza Łaby, która ma swoje źródło w Karkonoszach, niedaleko Łabskiego Szczytu.