rozmiar tekstu

Projekt - Różnorodność gatunkowa pięter leśnych Karkonoskiego Parku Narodowego


Różnorodność gatunkowa pięter leśnych Karkonoskiego Parku Narodowego - inwentaryzacja populacji zagrożonych gatunków roślin występujących w Karkonoszach poniżej górnej granicy lasu oraz tworzenie Botanicznej Bazy Danych KPN
​
Badania florystyczne i fitosocjologiczne prowadzone na terenie Karkonoszy w ostatnich latach pokazują, że piętra leśne są miejscem występowania wielu bardzo rzadkich w skali Polski, a nawet Europy gatunków roślin. Przykładem mogą być badania różanecznika alpejskiego, którego populacja przetrwała od epoki zlodowacenia do dziś - właśnie w piętrze regla górnego, na wychodni skalnej w bardzo niedostępnym miejscu. Na uwagę zasługują również informacje na temat występowania takich gatunków, jak zmienka górska (krytycznie zagrożona w skali Polski) czy roślin z rodziny storczykowatych związanych z torfowiskami i borami bagiennymi, np. listery sercowatej, a także endemicznych gatunków z rodzaju jastrzębiec. Wiele wskazuje na to, że piętra leśne Karkonoszy, choć słabo zbadane i pozornie mniej wyjątkowe niż ekosystemy wysokogórskie, są miejscem niezwykle cennym, a ich szczegółowa inwentaryzacja może dostarczyć wielu spektakularnych odkryć.
 
Niniejszy projekt składa z dwóch głównych celów:
 
1. Przeprowadzenie szczegółowych badań terenowych w celu odnalezienia lub potwierdzenia stanowisk rzadkich i ginących gatunków roślin pięter leśnych Karkonoszy:
- zlokalizowanie obecnych stanowisk gatunku (współrzędne danego stanowiska, jego charakterystyka, ocena stanu stanowiska i siedliska gatunku),
- ocena stanu populacji gatunku na stanowisku (zajmowana powierzchnia, towarzyskość, liczebność osobników w danej populacji, żywotność i płodność obserwowanego gatunku, stan zdrowotny, występowanie potencjalnych patogenów, opis istniejących lub potencjalnych, biotycznych lub abiotycznych czynników wpływających na gatunek, a także wpływów antropogenicznych).
Na każdym stanowisku gatunku zostanie wykonane zdjęcie fitosocjologiczne oraz dokumentacja fotograficzna.
Planowane zadania będą pierwszymi kompleksowymi badaniami tego typu prowadzonymi w piętrze leśnym Karkonoskiego Parku Narodowego. Należy zauważyć, że w ekosystemach nieleśnych, w piętrze alpejskim i subalpejskim, tego typu prace prowadzone są już od wielu lat. Dzięki nim podjęto wiele działań ochronnych mających na celu ochronę gatunków zagrożonych oraz ich siedlisk.
 
2. Tworzenie Botanicznej Bazy Danych Karkonoskiego Parku Narodowego, której głównym celem jest gromadzenie informacji pozyskanych z badań terenowych oraz analizy danych historycznych:
- włączenie danych z prowadzonych prac terenowych,
- włączenie historycznych danych florystycznych zawartych w publikacjach naukowych, opracowaniach aplikacyjnych znajdujących się w archiwach KPN oraz zielnikach,
- integracja danych fitosocjologicznych rozproszonych obecnie w rozmaitych opracowaniach dotyczących roślinności leśnej KPN oraz monitoringów ekosystemów leśnych przechowywanych w postaci analogowej lub cyfrowej w różnych programach i formatach. Dzięki temu powstanie również baza danych fitosocjologicznych z obszaru KPN, a także opracowane zostaną nowe standardy zbierania danych dotyczących roślinności parku.
Baza danych będzie rozwijana w przyszłości zarówno po polskiej, jak i czeskiej stronie. Z informacji w niej zawartych będą mogli korzystać nie tylko pracownicy KPN, ale także organy administracji państwowej, np. RDOŚ, urzędy gmin karkonoskich, organizacje pozarządowe czy jednostki badawcze. Będzie to zarówno baza stacjonarna, umieszczona na serwerze KPN, jak również udostępniona społeczeństwu na polsko-czeskich portalach: flora.krnap.cz oraz geoportal.kpnmab.pl.
 
Adres polsko-czeskiej botanicznej bazy danych:
https://flora.krnap.cz/
 
Celem, który zostanie zrealizowany po zakończeniu projektu i zebraniu wyników z bliźniaczego projektu Krkonošského národního parku (KRNAP), realizowanego w latach 2017-2021, pn. „Monitoring současného rozšíření květeny cévnatých rostlin Krkonoš” (Monitoring aktualnego rozmieszczenia roślin naczyniowych Karkonoszy), który, oprócz obszaru KRNAP, obejmuje także piętro alpejskie i subalpejskie po stronie polskiej, będzie opracowanie monografii botanicznej Karkonoszy, pt. „Atlas roślin Karkonoszy”, zawierającej aktualne rozmieszczenie zagrożonych roślin naczyniowych w całych Karkonoszach. Atlas przygotowywany będzie wspólnie z pracownikami Krkonošského národního parku i wydany ze środków własnych KPN oraz środków otrzymanych z innych funduszy.
 
Wyszczególnienie zadań realizowanych w ramach projektu:
  1. Badania terenowe 68 zagrożonych gatunków roślin: eksploracja terenu i wykonanie dokumentacji - zbiór danych, wykonanie fotografii, wprowadzenie danych do Botanicznej Bazy Danych KPN.
  2. Analiza i wprowadzanie danych literaturowych do Botanicznej Bazy Danych KPN oraz ich georeferencjonowanie.
  3. Analiza materiałów zielnikowych 20 gat., przygotowanie sprawozdań dla każdego z 20 gatunków.
  4. Konsultacje ekspertów ws. taksonów krytycznych.
  5. Przygotowanie kart opisu i fotografii 84 gatunków z inwentaryzacji - gotowych do publikacji w wydawnictwach KPN.
  6. Tworzenie Botanicznej Bazy Danych KPN - BBD KPN (baza fitosocjologiczna TurboVeg, baza florystyczna GIS): opracowanie struktury bazy fitosocjologicznej, opracowanie baz słownikowych i baz źródłowych, synchronizacja polskiej i czeskiej listy gat., włączenie istniejących materiałów cyfrowych, harmonizacja danych elektronicznych, konwersja bazy fitosocjologicznej do bazy stanowisk roślin, wsparcie techniczne.
  7. Digitalizacja danych fitosocjologicznych - ręczne wprowadzanie ok. 1000 drukowanych zdjęć fitosocjologicznych do bazy fitosocjologicznej TurboVeg.
  8. Przeprowadzenie szkolenia dla wykonawców i pracowników KPN w zakresie obsługi BBD KPN oraz precyzyjnego georeferencjonowania.
  9. Przygotowanie Raportu z przeprowadzonych prac.
  10. Zakup ręcznych odbiorników GNSS.
 
Na realizację projektu Karkonoski Park Narodowy otrzymał dotację z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Realizacja: 11.07.2018r- 23.11.2020r. 
Wartość zadania: 271 338,00 zł
Wartość dofinansowania WFOŚiGW: 161 422,80 zł
 
Dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu.
www.wfosigw.wroclaw.pl