Opublikowano : 2014-08-15

O Wilhelmie Bölsche czyli wspomnienie wielkiego przyrodnika

Choć studiował historię sztuki, filozofię i archeologię to właśnie przyroda była jego największą pasją. Wydana w latach 1898-1902 książka Miłość w przyrodzie (Liebesleben in der Natur), w której zawarł swoje przemyślenia, uczyniła go powszechnie znanym. W sumie wydał bądź zredagował ok. 100 tytułów dotyczących m.in. zoologii, botaniki, geologii astronomii, które cieszyły się wielką popularnością. Kiedy w 1903 r. kupił w Szklarskiej Porębie dom, Karkonosze stały się nie tylko przedmiotem jego badań, ale i zabiegów czynionych w imię ochrony ich przyrody, krajobrazu i lokalnej kultury. Postulował utworzenie w Szklarskiej Porębie muzeum przyrodniczego (sam był autorem prywatnej ekspozycji geologiczno-przyrodniczej ukazującej bogactwo przyrodnicze Karkonoszy i Gór Izerskich, niestety po wojnie zbiory te zostały rozproszone), występował przeciwko budowie dróg niszczących karkonoskie lasy, apelował o „niezadeptywanie” przez turystów Śnieżnych Kotłów (stąd „Grzęda” dzieląca Śnieżne Kotły, od 1931 r. nosiła nazwę „Grań Bölsche’go”), głosił konieczność powstania instytucji, która chroniłaby karkonoski folklor, stanowiący według niego element tutejszego krajobrazu.

Zmarł śmiercią tragiczną w przeddzień wybuchu II wojny światowej. Został pochowany na ewangelickim cmentarzu w Szklarskiej Porębie Dolnej. Jego nagrobek ozdobiono wierszem poety Angelusa Silesiusa: „Człowieku, co kochasz/ W to się zamienisz./ Gdy kochasz Boga/ zamienisz się w Boga,/ Gdy kochasz ziemię,/ Zamienisz się w ziemię”.

W uznaniu zasług Bölsche’go dla nauk przyrodniczych, w latach 60. i 70. XX w. znane w Niemczech wydawnictwo „Kosmos” specjalizujące się w popularnych publikacjach o tematyce przyrodniczej przyznawało medale im. Wilhelma Bölsche’go, a w 2001 r. astronom A. Knöfel odkrytej przez siebie asteroidzie nadał imię słynnego uczonego. Zbliża się 75 rocznica jego śmierci, niech stanie się okazją do ocalenia od zapomnienia człowieka nader zasłużonego dla ochrony karkonoskiej przyrody.