Opublikowano : 2011-08-25

Dziewięćsiłów moc

Wraz z końcem sierpnia na karkonoskich łąkach pojawiły się okazałe kwiatostany dziewięćsiła bezłodygowego Carlina acaulis. Jest to gatunek objęty ścisłą ochroną. Preferuje suche, nasłonecznione łąki i murawy. W Polce rośnie przede wszystkim w górach: Sudetach i Karpatach, a także na wyżynach i Nizinie Śląskiej.

Dziewięćsił jest rośliną wieloletnią. Swą nazwę gatunkową zawdzięcza silnie skróconej łodydze, nieprzekraczającej 3 cm długości. Za to kwiatostany (koszyczki) dziewięćsiła mogą osiągać nawet 15 cm średnicy! Koszyczek, wyrastający z rozety kolczastych liści, otoczony jest słomiastymi, srebrzystobiałymi podsadkami, a w środku znajdują się właściwe kwiaty rurkowate. W słoneczne dni są one chętnie odwiedzane przez pszczoły, trzmiele i chrząszcze, natomiast wieczorem oraz przed opadami deszczu okrywy koszyczka zamykają się. Po zapyleniu powstają niełupki z puchem kielichowym, rozsiewane przez wiatr.

Dziewięćsił bezłodygowy był niegdyś cenioną rośliną leczniczą. Jego gruby, palowy korzeń według ludowych wierzeń posiadał „dziewięć uzdrowicielskich sił” - stosowano go na rozmaite dolegliwości. Faktem jest, że surowiec uzyskany z dziewięćsiła - olejek eteryczny - ma właściwości bakteriobójcze, przeciwgorączkowe oraz wspomagające trawienie. Obecnie zbiór tego gatunku na terenach naturalnego występowania jest zabroniony, a na potrzeby ziołolecznictwa pozyskuje się go z upraw.

Największym zagrożeniem dla tego pięknego elementu górskich łąk jest zarastanie półnaturalnych ekosystemów, dlatego Karkonoski Park Narodowy prowadzi coroczne wykaszanie reglowych polan.